Van kind naar volwassene: alles over de adolescent leeftijd

De adolescent leeftijd is een bijzondere periode tussen kind zijn en volwassen worden. In deze jaren veranderen jongeren snel, zowel lichamelijk als mentaal. Veel mensen denken bij adolescenten aan tieners, maar deze levensfase duurt vaak langer dan alleen de middelbare schooltijd. Jongeren maken in deze tijd kennis met meer vrijheid, leren zelfstandig denken en hun lichaam verandert flink. Ook vriendschappen en identiteit worden belangrijker. In deze blog lees je wat de adolescentie precies inhoudt, welke leeftijdsgroep daarbij hoort en welke veranderingen er allemaal plaatsvinden.

De adolescentie: wanneer begint en eindigt het?

Adolescenten zijn niet meer helemaal kind, maar ook nog geen volwassene. Meestal begint deze fase rond het tiende levensjaar. Veel deskundigen geven aan dat adolescenten niet alleen de klassieke tienerjaren zijn. De adolescent leeftijd loopt van ongeveer 10 tot 24 jaar. Dat klinkt misschien lang, maar jongeren ontwikkelen zich in deze tijd op veel gebieden. Het einde van deze periode hangt soms af van wanneer iemand financieel op zichzelf woont, een vaste baan heeft of klaar is met leren. In Nederland begint deze levensfase vaak op de basisschool en eindigt hij ergens in de jonge volwassenheid. Dat kan dus voor iedereen anders zijn. Meestal rekent men de hele middelbare school en de eerste jaren van studie of werk mee.

Lichamelijke veranderingen in de adolescent leeftijd

De puberteit valt binnen de adolescentie. In deze tijd verandert het lichaam flink. Jongens krijgen vaak een zwaardere stem, groeien snel en worden gespierder. Meisjes krijgen borsten, heupen worden breder en de menstruatie begint. Hormonen spelen een grote rol bij deze veranderingen. Deze lichamelijke veranderingen kunnen voor onzekerheid zorgen. Iedereen ontwikkelt zich namelijk in zijn eigen tempo. De ene jongere groeit eerder of later dan een ander. Behalve lichamelijk gebeurt er ook veel in de hersenen. Het deel van het brein dat helpt bij plannen en verstandig nadenken is nog aan het groeien. Dit betekent dat adolescenten soms impulsief kunnen zijn en moeite hebben om ver vooruit te denken.

Op zoek naar jezelf en de wereld

Naast het fysieke verandert er ook veel op sociaal en emotioneel gebied. Jongeren hebben steeds vaker vragen over wie ze zijn en wat ze willen in het leven. Identiteit wordt belangrijk. Vrienden gaan vaak een grotere rol spelen dan familie. Jongeren vergelijken zichzelf met anderen en willen ontdekken waar ze bij horen. Soms willen adolescenten juist ‘anders’ zijn dan hun ouders. Ruzie met ouders of volwassenen komt geregeld voor, maar is meestal normaal. Het helpt jongeren leren hoe ze zelfstandig kunnen worden. Ze ontwikkelen hun mening, smaak, waarden en normen. School, internet en sociale media maken onderdeel uit van hun zoektocht naar zichzelf.

Gezondheid en leefstijl in de adolescentie

In de adolescent leeftijd leert iemand verantwoordelijkheid te nemen voor zichzelf. Dit is ook de periode waarin jongeren eigen keuzes gaan maken over voeding, bewegen, slapen en soms roken of drinken. Soms proberen zij dingen uit die niet handig of gezond zijn. Daarbij hoort ook leren van fouten. De hersenen en het lichaam zijn extra gevoelig. Daarom is het belangrijk dat jongeren in deze tijd goede informatie krijgen over gezondheid. Vaccinaties, die eerst werden geregeld door ouders, zijn nu soms hun eigen taak. Regelmatig sporten, gezond eten en voldoende slapen helpen hen fit te blijven. Ook psychische gezondheid is van belang. Problemen als stress, onzekerheid, verdriet of eenzaamheid komen in deze levensfase geregeld voor. Ouders, leraren en vrienden kunnen steunen als het lastig wordt.

De rol van school, werk en vrije tijd

Adolescenten brengen veel tijd door op school of met een opleiding. In deze omgeving leren zij behalve kennis ook sociale vaardigheden. Contact met leeftijdsgenoten, samenwerken in projecten en omgaan met verschillen zijn onderdelen van het leerproces. Buiten school ontdekken ze hobbies, sporten of bijbaantjes. Zo leren ze omgaan met geld, afspraken nakomen en verantwoordelijkheid nemen. De eerste stappen richting werk of een vervolgopleiding zorgen soms voor stress of keuzestress. Maar deze ervaringen helpen jongeren groeien naar zelfstandigheid. Vrije tijd gebruiken adolescenten steeds meer om dingen te doen die ze zelf kiezen. Ze zoeken uit wat bij hen past en maken steeds meer hun eigen keuzes.

Vaak gestelde vragen over adolescent leeftijd

• Waarom duurt de adolescentie tegenwoordig tot 24 jaar?

  De adolescent leeftijd wordt vaak tot 24 jaar gerekend omdat jongeren zich langer ontwikkelen. Mensen starten later met werken of het stichten van een gezin dan vroeger. Ook duurt studeren langer en blijven jongeren langer thuis wonen.

• Welke problemen kunnen voorkomen tijdens de adolescentie?

  Tijdens de adolescentie kunnen jongeren last hebben van onzekerheid, ruzie met ouders, vriendenproblemen of zorgen over hun uiterlijk. Soms krijgen ze last van stress, depressie of angst.

• Hoe kunnen ouders het beste omgaan met adolescenten?

  Ouders kunnen het beste open blijven praten, duidelijke grenzen stellen en begrip tonen. Ruimte geven om zelf keuzes te maken helpt bij de ontwikkeling. Het is goed om steun te bieden als het moeilijk gaat.

• Waarom zijn vriendschappen zo belangrijk voor jongeren?

  Vriendschappen worden in de adolescent leeftijd belangrijk omdat jongeren graag bij een groep willen horen. Via vrienden leren zij zichzelf kennen en maken ze zich sociale vaardigheden eigen die later van pas komen.

• Wat gebeurt er in de hersenen tijdens de adolescentie?

  In de adolescentie ontwikkelen de hersenen zich nog verder. Vooral het deel dat helpt plannen, nadenken en keuzes maken groeit door tot ongeveer 24 jaar. Hierdoor kunnen jongeren soms impulsief zijn.